KOLESTEROL DÜŞÜRÜCÜ AŞILAR (PCSK9 İNHİBİTÖRLERİ)
PCSK9 Nedir?
PCSK9 geni, vücutta kan dolaşımındaki kolesterol seviyelerini düzenlemeye yardımcı olan bir protein üretir.PCSK9 adı verilen bu protein, hücrelerin yüzeyinde bulunan düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL veya kötü kolesterol) reseptörlerinin sayısını kontrol eder. Bu reseptörler, kan dolaşımındaki kolesterol seviyelerini düzenlemek için önemlidir.
LDL partikülleri, kandaki kolesterolün ana taşıyıcılarıdır ve kolesterol LDL reseptörlerine bağlanarak karaciğere taşınır. Karaciğer, fazla kolesterolü uzaklaştıran organ olup, bol miktarda LDL reseptörü içerir.
Karaciğerin kan dolaşımındaki kolesterolü ne kadar hızlı uzaklaştırdığı (temizlediği), hücre yüzeyindeki LDL reseptörlerinin sayısına bağlıdır. PCSK9 proteini, bu reseptörleri hücre yüzeyine ulaşmadan önce yok eder, bu da kan dolaşımında daha fazla kolesterolün kalmasına neden olabilir.
PCSK9 İnhibitörleri Nedir? Kötü kolesterolü nasıl azaltırlar?
PCSK9 inhibitörleri, kolesterol düşürücü ilaçların bir türüdür. Bu ilaçlar, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterolünü veya “kötü” kolesterolü azaltır.
PCSK9 inhibitörleri, PCSK9 proteinine bağlanarak bu proteinin aşırı çalışmasını engellerler ve LDL-reseptörlerinin azalmasının önüne geçerek bu reseptörlerin kötü kolesterolü kandan uzaklaştırmasına yardımcı olurlar.
Bu ilaçlar, cilt altı enjeksiyon yolu uygulanan
Kimler PCSK9 İnhibitörleri Kullanmalı?
Doktorunuz, kolesterolünüz diğer ilaçları kullanmanıza rağmen hala yüksekse, PCSK9 inhibitörlerini reçete edebilir. Kolesterolünüzü düşürmek, kalp krizi ve inme gibi kalp ve damar (kardiyovasküler) problemlerinizin riskini azaltabilir.
Ayrıca, familial hiperkolesterolemi adı verilen bir durumunuz varsa, bu genetik hastalık LDL kolesterolünü yükseltir, PCSK9 inhibitörlerini almanız önerilebilir.
PCSK9 İnhibitörleri Ne Kadar Etkilidir?
PCSK9 inhibitörleri, bazı kişiler için oldukça etkili olabilir. Bazı araştırmalar, bu ilaçların LDL kolesterolünü %70’e kadar düşürebileceğini bulmuştur. Ayrıca kalp krizi riskini neredeyse üçte bir oranında azaltabilirler.
PCSK9 İnhibitörlerinin Türleri Nelerdir?
Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), üç tür PCSK9 inhibitörünü onaylamıştır:
- Alirocumab (Praluent®)
- Evolocumab (Repatha®)
- Inclisiran (Leqvio ®)
PCSK9 İnhibitörleri Nasıl Kullanılır?
PCSK9 inhibitörlerini cilt altı enjeksiyon yoluyla alırsınız. Enjeksiyon, hastanede veya doktorunuzun ofisinde her 2-4 haftada bir (Alirocumab ve Evolocumab) veya 3-6 ayda bir (Inclisiran) uygulanır.
Her birkaç ayda bir, doktorunuz ilaçların ne kadar etkili olduğunu görmek için kan testi yapmanızı isteyebilir. Doktorunuz, PCSK9 inhibitörlerini tek başına veya başka bir kolesterol düşürücü ilaç olan statin ile birlikte reçete edebilir.
PCSK9 İnhibitörlerinin Faydaları Nelerdir?
PCSK9 inhibitörleri, LDL kolesterolünü önemli ölçüde azaltabilir. Bir araştırma, bu ilaçların LDL kolesterolünü yaklaşık %50-70 oranında düşürdüğünü bulmuştur.
LDL kolesterolünü düşürmek, şu riskleri azaltabilir:
- Kalp krizi (miyokard infarktüsü)
- Damar hastalığı gelişimi
- İnme
PCSK9 İnhibitörlerinin Yan Etkileri Nelerdir?
Birçok insan, PCSK9 inhibitörlerini şiddetli yan etkiler olmadan kullanmaktadır. Ancak, bu ilaçlardan yan etki yaşayanlar için en yaygın yan etkiler şunlardır:
- Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık veya şişlik
- Yorgunluk
- Kas ağrıları veya hassasiyet
Daha nadir durumlarda, bu ilaçları kullanmak şunlara yol açabilir:
- Böbrek problemleri
- Karaciğer problemleri
Kimler PCSK9 İnhibitörleri Kullanmamalıdır?
Yüksek kolesterolü olan çoğu kişinin PCSK9 inhibitörleri kullanmasına gerek yoktur. Genellikle doktorlar, bu ilaçları önermeden önce diğer tedavileri dener. Eğer ciddi böbrek hastalığınız veya karaciğer hastalığınız varsa, doktorunuz dozunuzu ayarlamak zorunda olabilir.
Bu İlaç Tek Başına Bir Tedavi Midir?
PCSK9 inhibitörleri ve diğer kolesterol ilaçları genellikle genel bir tedavi planının parçasıdır. Kalp sağlığınızı şu şekilde de iyileştirebilirsiniz:
- Sağlıklı bir diyet yapmak
- Düzenli egzersiz yapmak.
- Sağlıklı başa çıkma stratejileriyle stresi yönetmek.
- Gece en az yedi ila sekiz saat uyumak
- Sigara içmeyi ve tütün ürünleri kullanmayı bırakmak
PCSK9 İnhibitörlerini Ne Kadar Süre Kullanmalısınız?
PCSK9 inhibitörlerini kullanırken, düzenli olarak doktorunuzla takip randevuları yapmanız gerekecektir. İlaçlar kolesterolünüzü düşürüyorsa, doktorunuz PCSK9 inhibitörlerini uzun süreli olarak reçete edebilir. Doktorunuz, ne kadar süreyle kullanmanız gerektiğini belirleyecektir.
