Bifurkasyon Darlıkları veya Çatal Damar Darlıkları Nedir?
Bifürkasyon veya çatal damar darlıkları, ana damarın dallanma yaptığı bölgelerde (iki dala ayrıldığı) oluşan plakların damar içine doğru büyümesi ve kan akışını engellemesi sonucu oluşurlar. Damar tıkanıklıklarının temel sebebi olan plaklar ise oksitlenmiş kolesterol, iltihap hücreleri, hücresel atık ürünler ve kalsiyumdan oluşur.
Kardiyoloji uzmanlar, dallanma bölgelerinde dalı veren damara ana dal, daha küçük çapta dallara ise yan dal adını verirler. Buradaki temel problem, ana damar açılırken (balon veya stent ile) yan dalın kaybedilme riskidir. Bir başka problem ise, damarın başlangıç kısmından dallanma noktası ve ötesine doğru çapını azaltarak ilerlemesidir. Bu da, ana damar veya yan dallar açılırken risk oluşması ile ilişkilidir. Bu nedenlerle, bifurkasyon lezyonlarına yapılan girişimler, hem teknik bilgi ve beceri hem de uygun malzemelerin kullanılmasını gerektiren ve diğer basit stentleme işlemlerinden daha zor ve zaman alıcı işlemlerdir.
Bifürkasyon Darlığı Türleri Nelerdir?
- Basit: Ana dalda darlık mevcuttur ancak komşu dallanma noktalarındaki yan dallarda ciddi darlık/tıkanıklık yoktur.
- Kompleks: Darlık ana dal, yan dal ağızları ve dallanma noktasının ötesindeki bölgelere uzanır. Kireçlenme, yan dal açısı, lezyonların uzunluğu gibi faktörler de bifurkasyonun kompleks olarak değerlendirilip değerlendirilmemesine etki eder.
Bifürkasyon Tıkanıklığı Ne Kadar Yaygındır?
Bifürkasyon tıkanıklıklarının, tıbbi tedavi gerektiren tüm KAH vakalarının %20’si kadarını oluşturduğu tahmin edilmektedir.
Belirtiler ve Nedenler
Bifürkasyon Tıkanıklığına Ne Sebep Olur?
Bifürkasyon tıkanıklıkları da dahil olmak üzere KAH, arter duvarlarında plak birikmesi sonucu oluşur. Plak, arterin daralmasına neden olarak kalbe giden kan akışını yavaşlatır.
Kimler Bifürkasyon Tıkanıklığı Riski Altındadır?
Menopoz sonrası dönemi tamamlayan kadınlar ve 45 yaşın üzerindeki erkekler, KAH ve bifürkasyon tıkanıklığı geliştirme olasılığı daha yüksek olan gruplardır. Diğer risk faktörleri şunlardır:
- Diyabet
- Aşırı kilo veya obezite
- Ailede kardiyovasküler hastalık öyküsü
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- Yüksek kolesterol
- Egzersiz eksikliği
- Sağlıksız beslenme
- Sigara veya tütün ürünleri kullanımı
Bifürkasyon Tıkanıklığının Belirtileri Nelerdir?
- Angina (göğüs ağrısı veya baskı)
- Soğuk terleme veya nemlilik hissi
- Baş dönmesi veya hafif baş dönmesi
- Yorgunluk ve halsizlik
- Kalp çarpıntısı
- Mide bulantısı
- Nefes darlığı
- Omuz veya kol ağrısı
Kardiyoloji Uzmanları Bifürkasyon Tıkanıklığını Nasıl Teşhis Eder?
Bifürkasyon tıkanıklığı belirtileriniz varsa, sağlık uzmanınız şu görüntüleme testlerini isteyebilir:
- Koroner anjiyografi: Altın standart yöntemdir.
- Koroner bilgisayarlı tomografi anjiyografi (CCTA)
- İntravasküler ultrason (IVUS): Arter duvarlarının ayrıntılı görüntülerini elde etmek için.
- Fraksiyonel akış rezervi (FFR): Şüpheli durumlarda darlığın ciddiyetini tespit etmek için.
Tedavi ve Yönetim
Bifürkasyon Tıkanıklığı Nasıl Tedavi Edilir?
Bifürkasyon tıkanıklığını tedavi etmek zordur çünkü tedavi edilen bölgede dallanma noktalarındaki yan dalların kaybedilme riski mevcuttur. Operatörler, bu lezyonların tedavisinde basit stent işlemlerinden farklı teknikler (DK-Crush, Mini-Crush, Culotte, TAP ve Provizyonel teknik…vb) uygularlar. Ayrıca, yan dal erişimi ve balon/stentlerin tedavi alanına güvenli erişimi için özel malzemeler kullanırlar (özel kılavuz teller, çift lümenli mikrokateterler, özel balonlar…vb). Bu işlemler, basit stentleme işlemlerine göre daha uzun süren işlemlerdir. Ancak, deneyimli bir operatör ve uygun malzemelerin kullanılmasıyla bu lezyonların başarıyla tedavi edilmeleri mümkündür.
LAD-Diyagonal arter bifurkasyonundaki kritik çatal damar lezyonunun başarılı PTCA/Stent işlemi ile tedavi edilmesi
Bifürkasyon Tıkanıklığı Tedavilerinin Komplikasyonları Nelerdir?
Bifürkasyon tıkanıklığını tedavi etmek için anjiyoplasti ve stentleme yaptıran kişiler şu risklerle karşı karşıya olabilir:
- Stent içi restenoz: Stent altında skar dokusu oluşarak arterin tekrar daralmasına neden olur.
- Stent trombozu: Stentlenen bölgede kan pıhtıları oluşarak tromboza neden olur.
Bifürkasyon Tıkanıklıkları Önlenebilir mi?
KAH ve ateroskleroz riskinizi azaltmak için kalp koruyucu önlemler alabilirsiniz. Bu adımlar şunları içerir:
- Sodyum tüketimini azaltmak ve yüksek tansiyonu kontrol altına almak için ilaç kullanmak
- Alkolü ölçülü tüketmek ve alkol kullanım bozukluğu için yardım almak.
- Kolesterol seviyelerini düşürmek için kalp dostu bir diyet uygulamak.
- Sağlıksız yağları azaltarak sağlıklı yağları tercih etmek.
- Diyabeti kontrol altında tutmak.
- Sigara bırakma konusunda destek almak.
- Fiziksel olarak aktif kalmak, bu sayede sağlıklı bir kiloyu koruyabilmek.
Ne Zaman Doktorumu Aramalıyım?
Bir kalp krizi geçirdiğinizi düşünüyorsanız, hemen 112’yi arayın. Ayrıca şu durumlarda sağlık uzmanınızı aramalısınız:
- Göğüs ağrısı (anjina), kol ağrısı veya omuz ağrısı.
- Soğuk terleme.
- Nefes darlığı.
- Açıklanamayan yorgunluk veya halsizlik.
Doktoruma Ne Sormalıyım?
Sağlık uzmanınıza şu soruları sormak isteyebilirsiniz:
- Bifürkasyon tıkanıklığına ne sebep oldu?
- Diğer arterlerde de tıkanıklık riski taşıyor muyum?
- Anjiyoplasti ve stentleme tıkanıklığı açar mı?
- Hangi tür stenti öneriyorsunuz?
- Kaç tane stente ihtiyacım var?
- Kalbimi korumak için hangi önlemleri almalıyım?
- Komplikasyon belirtilerine dikkat etmeli miyim?
