KRONİK TOTAL OKLUZYON (Chronic Total Occlusion;CTO)
Kronik total oklüzyon (CTO) nedir?
Kronik total oklüzyon (CTO), koroner arterlerden birinde üç ay veya daha uzun süredir devam eden tam bir tıkanıklık durumudur. Koroner arterler, kanı kalbinize taşıyan damarlardır. CTO, kalbinize kan akışını kısıtlar ve bu da göğüs ağrısına, nefes darlığına veya kalp krizine yol açabilir.
Kimler kronik total oklüzyon geliştirebilir?
CTO gelişiminde risk faktörleri, KAH için risk faktörleriyle benzerdir. Aşağıdaki durumlar CTO geliştirme olasılığınızı artırabilir:
- Kalp krizi veya koroner arter baypas cerrahisi öyküsü
- Vücut kitle indeksi (VKİ) 30 veya üzeri olması.
- Diyabet
- Ailede kalp hastalığı öyküsü
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon).
- Yüksek kolesterol (hiperlipidemi).
- Hareketsiz yaşam tarzı
Kronik total oklüzyonlar ne kadar yaygındır?
CTO, koroner arter hastalığı olan hastaların yaklaşık olarak %20’sinde görülür. Yaş arttıkça CTO sıklığı da artar. CTO’ların gerçek yaygınlığı, uzmanların tahmin ettiğinden daha yüksek olabilir. Bazı CTO’lar belirti vermez, bu nedenle insanlar resmi bir teşhis almadan CTO’ya sahip olabilirler.
Kronik total oklüzyonun belirtileri nelerdir?
CTO belirtileri şunları içerebilir:
- Göğüs ağrısı, sıkışma veya baskı hissi
- Baş dönmesi
- Yorgunluk
- Düzensiz kalp atışı
- Mide bulantısı
- Hızlı veya çarpıntılı kalp atışı
- Nefes darlığı (dispne)
- Üst kol ağrısı.
CTO belirtileri genellikle fiziksel efor sırasında kötüleşir ve dinlenme sırasında azalır. Ancak, dinlenme sırasında da belirtiler yaşayabilirsiniz. Hatta hiç belirti göstermeyebilirsiniz.
Kronik total oklüzyonun altta yatan nedeni nedir? Klasik kalp krizlerine göre kronik tam tıkalı damarların farklılığı nedir?
Kronik total oklüzyonlar genellikle plak adı verilen yağlı bir maddenin bir veya daha fazla koroner arterde birikmesiyle oluşur. Biriken bu plaklar, akut kalp krizlerinden farklı olarak birdenbire değil, zaman içinde damarı yavaşça tıkarlar. Bu esnada, kollateral damar adı verilen kalp damarlarını birbirine bağlayan köprü damarlar geliştiği için, hastalar kalp krizlerine bağlı ani damar tıkanıklığı semptom ve bulgularını sergilemezler.
Kronik total oklüzyon nasıl teşhis edilir?
Kardiyologlar, koroner anjiyografi yolu ile CTO’ları teşhis ederler. Altın standart yöntem olan anjiyografi dışında, ek bilgiler sağlamaları nedeniyle ekokardiyografi, stres görüntüleme yöntemleri (miyokard perfüzyon sintigrafisi, stres ekokardiyografi) ve tıkalı damarın beslediği alanda canlılık araştırılması amacıyla PET-CT kullanılabilir.
Kronik total oklüzyon nasıl tedavi edilir?
CTO tedavisi ile genellikle hastaların göğüs ağrısı yakınmalarının giderilmesi, hayat kalitesinin artırılması ve kalbin diğer damarlarını ilgilendiren bir akut tıkanıklık geliştiğinde oluşabilecek ciddi hayati riskin önlenmesi hedeflenir. İlaç tedavisi her hasta için gereklidir. Ancak tıkalı damarın beslediği alanda ciddi kanlanma bozukluğu (iskemi) var ise anjiyografik yöntemler ile (CTO-PCI) damarların açılması asıl tedavi yöntemidir. Bazı seçilmiş vakalarda cerrahi tedavi de uygulanabilir.
CTO lezyonlarına uygulanan PCI işlemlerinin CTO-olmayan damar PCI işlemlerine göre ne farklılıkları vardır?
CTO lezyonlarındaki tıkanıklıkların kronik tıkanıklıklar olması ve tıkalı damar bölgelerinin oldukça sert yapıda (tabiri caizse taşlaşmış kireç gibi olması) sebebi ile, normal PCI işlemlerinde kullanılan teknik ve malzemeler ile bu damarların açılması mümkün değildir. Tıkalı damar bölgeleri, kalbin karşı tarafını kanlandıran ve tıkalı bölgeye köprü damarlar vasıtasıyla kanın ulaşmasını sağlayan karşı atardamarlara ayrıca yerleştirilen kateterler yardımı ile çift taraflı görüntülenerek tıkalı bölgenin özellikleri belirlenir (uzunluğu, içerdiği kireç miktarı, kıvrım içerip içermemesi, tıkanmış bölgenin başlangıç tıkanıklık noktası…vb). Ayrıca bu çift taraflı görüntüleme yardımı ile işlem sırasında damarın hangi bölgesinde malzemelerin ilerletildiği tespit edilir. Uygulanan tekniklerin farklılığının yanı sıra, kullanılan malzemeler de CTO işlemlerinde çok farklıdır. CTO için özel üretilmiş damar geçiş telleri, balonlar ve mikrokateterler kullanılmadan bu lezyonların açılabilmesi çok zordur. Ayrıca, uygun olmayan malzemeler ile CTO’ların zorlanması güvenli olmayan tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Kronik total oklüzyonun prognozu nedir?
Kronik total oklüzyon ciddi bir durumdur, ancak tedavi ile hastaların göğüs ağrısı sıklığında belirgin azalma ve yaşam kalitesinde iyileşme elde edilmesi tedavinin en net faydalarıdır. Doğru teknik ve malzeme kullanımı ile CTO lezyonlarının yaklaşık %90 oranında başarı ile tedavi edilebilir. Gözlemsel çalışmalar ve uzman raporları ile ayrıca CTO lezyonları başarı ile tedavi edilen hastaların kalbin diğer damarlarını ilgilendiren kalp krizlerine maruz kaldıklarında daha az hayati risk taşıdıkları da gösterilmiştir.
Doktoruma hangi soruları sormalıyım?
Bir kronik total oklüzyonunuz varsa veya olabileceğini düşünüyorsanız, doktorunuza şunları sorabilirsiniz:
- CTO’nun erken belirtileri nelerdir?
- CTO teşhisi için hangi testlere ihtiyacım var?
- CTO gelişme olasılığını azaltmak için hangi yaşam tarzı değişikliklerini yapabilirim?
- CTO için tedavi seçenekleri nelerdir?
- Tedaviden sonra tekrar CTO geliştirme olasılığım nedir?
