Anevrizma

ABDOMİNAL AORT ANEVRİZMALARI

(KARIN AORT ANEVRİZMALARI)

Karın Aort Anevrizması Nedir?

Karın aort anevrizması (AAA), aortanızın karın (abdominal) bölgesinden geçen kısmında meydana gelen bir genişleme veya şişliktir. Bu şişlik, aort duvarınızın zayıfladığı bir bölgede oluşur. Normalde, aortunuzun duvarı, kalbinizin sürekli olarak pompaladığı kanın basıncını karşılayacak kadar güçlü ve esnektir. Ancak, yaşlanma, tütün kullanımı ve bazı tıbbi durumlar gibi çeşitli faktörler, aort duvarını zayıflatabilir. Duvar zayıfladığında, kan akışının kuvvetlerini gerektiği gibi yönetemez. Sonuç olarak, aort duvarınızın zayıflayan kısmı dışa doğru genişler ve büyür. Bu genişleme veya balonlaşma, zamanla daha da büyüyerek genişler. Sağlık uzmanınız, aortunuzun bir segmenti normal çapının en az %50’si kadar genişlediğinde size AAA teşhisi koyar.

Anevrizma ne kadar büyürse, yırtılma (ruptür) riski ve yaşamı tehdit eden iç kanamaya yol açma olasılığı o kadar artar. Kadınlarda 5.0 santimetre ve erkeklerde 5.5 santimetreden büyük olan AAA’lar özellikle risk altındadır. Anevrizma büyüdükçe daha tehlikeli hale gelir. AAA’lar genellikle yırtılana veya yırtılmaya yakın hale gelene kadar herhangi bir belirti göstermez. Bu nedenle, AAA risk faktörleriniz olup olmadığını öğrenmek ve bunları yönetmek için bir sağlık uzmanına görünmeniz çok büyük önem taşır. AAA yırtılması bir tıbbi acil durumdur. Karnınızda veya belinizin alt kısmında ani, şiddetli bir ağrınız varsa, hemen 112’yi veya yerel acil numaranızı arayın. Belirtiler arasında nefes darlığı, baş dönmesi ve mide bulantısı da olabilir.

Karın Aort Anevrizması Ne Kadar Yaygındır?

Karın aort anevrizmaları yaygın bir sağlık sorunudur.

• ABD’de, 50 ile 84 yaş arasındaki yetişkinlerin yaklaşık %1.4’ünde görülür. Bu, yaklaşık 1.1 milyon kişiyi ifade eder.
• 65 yaş ve üzerindeki erkeklerin %1 ila %2’sinde görülür. Her ek on yıllık yaşamla birlikte AAA geliştirme riski iki katına çıkar.
• Erkeklerde, kadınlara göre dört kat daha yaygındır.
• 70 yaş ve üzerindeki, sigara içme geçmişi olan kadınların yaklaşık %1’inde görülür.

Araştırmalar ayrıca şunu göstermiştir:

• Anevrizmalar, aortun herhangi bir yerinde oluşabilir, ancak genellikle karın bölgesinde oluşur. Karın aort anevrizmaları, tüm aort anevrizmalarının yaklaşık %75’ini temsil eder.
• AAA’lar, beyaz insanlarda siyah ve Asyalı insanlara kıyasla daha yaygındır.
• AAA’lar genellikle erkekleribetkiler. Ancak kadınlardab oluştuğunda, daha küçük boyutlarda yırtılma riski daha yüksektir ve aile üyelerinde de görülme olasılığı vardır.

Karın Aort Anevrizmasının Belirtileri Nelerdir?

Çoğu kişi, anevrizma yırtılmaya yakın hale gelene kadar AAA ile ilgili herhangi bir belirti yaşamaz. Bu noktada şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Alt sırtınızda veya karnınızda sürekli, derin bir ağrı
• Bacağınızda, kasık bölgenizde veya pelvisinizde ağrı
• Karnınızda bir nabız atışı gibi hissedilen bir çarpıntı hissi

Yırtılmış bir AAA bir tıbbi acil durumdur. 

Belirtiler aniden başlar ve şunları içerebilir:

• Karnınızda, alt sırtınızda veya bacaklarınızda şiddetli ağrı
• Nefes darlığı
• Hızlı kalp atışı
• Düşük tansiyon
• Baş dönmesi veya bayılma
• Mide bulantısı veya kusma
• Soğuk, terli bir cilt

Anevrizma yırtılması belirtileriniz varsa, 112’yi veya yerel acil numaranızı hemen arayın.

Karın Aort Anevrizmasına Ne Sebep Olur?

Aort duvarınızdaki temel bir zayıflık, AAA oluşumuna neden olur. Birçok çevresel ve kalıtsal faktör bir araya gelerek bu zayıflığı oluşturur. Genel olarak, anevrizmaların neden oluştuğu tam olarak anlaşılamamıştır. Örneğin, tütün kullanımı, aort duvarınızın yapısını sağlayan proteinleri kaybetmesine neden olur. Bu da duvarın gücünü azaltır. Ayrıca, plak birikimi (ateroskleroz) nedeniyle de aort duvarı zayıflayabilir. Zamanla plak oluşumu ve büyümesi, arter duvarının katmanlarında iltihaplanmaya ve hücre ölümüne yol açabilir. Aortunuzu oluşturan yapı taşları bozuldukça, aortunuz daha zayıf hale gelir ve anormal genişlemeye karşı daha hassas olur.

Karın Aort Anevrizması İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Aşağıdaki risk faktörleri, kimin AAA geliştireceğini belirlemede en büyük rolü oynar:

• Tütün kullanımı geçmişi: Araştırmacılar, yaşam boyu en az 100 sigara içmeyi tütün kullanımı olarak tanımlar. Riskiniz, kullanım miktarınıza bağlıdır (tütün kullanımınız ne kadar fazlaysa riskiniz o kadar yüksektir).
• İleri yaş: Yaşlandıkça (erkekte 50 yaş üstü, kadında 65 yaş üstü) AAA riski artar.
• Doğumdaki cinsiyet: Erkeklerde risk fazladır.
• AAA aile öyküsü: Aile geçmişi, AAA gelişiminde önemli bir rol oynar. Birinci derece bir akrabasında AAA olan kişilerin %10 ila %20’sinde de AAA gelişir. Bu, biyolojik ebeveyninizde, çocuğunuzda veya kardeşinizde bir noktada AAA varsa sizin de daha yüksek risk altında olduğunuz anlamına gelir. Bu bağlantı, erkek kardeşler arasında özellikle güçlüdür.

Diğer risk faktörleri şunları içerir:

• Yüksek tansiyon.
• Aterosklerotik kardiyovasküler bir hastalığa (ASCVD) sahip olmak.:Bu, koroner arter hastalığı (CAD) ve periferik arter hastalığını (PAD) içerir.
• Kalıtsal damar bağ dokusu hastalığına sahip olmak.

Karın Aort Anevrizmasının Komplikasyonları Nelerdir?

En yaygın komplikasyon, dünya çapında yılda 150.000 ila 200.000 ölüme neden olan anevrizma yırtılmasıdır. AAA yırtılması, potansiyel olarak ölümcül iç kanamalara yol açar. Anevrizma büyüdükçe yırtılma riski artar.

Abdominal aort anevrizması nasıl teşhis edilir?

AAA’ları genellikle semptomlara yol açmadığı için, sağlık hizmeti sağlayıcıları sıklıkla diğer sağlık durumları için verilen testler aracılığıyla rüptüre olmamış AAA’ları teşhis ederler. Sağlık sağlayıcınız test sonuçları veya diğer nedenler nedeniyle bir AAA’dan şüpheleniyorsa, şu testleri yapabilirler:

• Abdominal dupleks ultrasonografi
• Bilgisayarlı tomografi  (CTA)

Abdominal aort anevrizması için tarama yapılabilir mi?

Uzman hekimler, AAA riski taşıyan kişilere ultrasonografi taraması önermektedir. Bu görüntüleme testi basittir, ağrısızdır ve bir AAA’nız olup olmadığını gösterir. Eğer varsa, sağlık sağlayıcınız, anevrizmayı izlemek için düzenli aralıklarla (genellikle her altı ila on iki ayda bir) ek ultrasonlar önerecektir. Eğer anevrizma çok büyükse veya anevrizma yırtılma riski taşıyan diğer faktörlere sahipseniz, cerrahi müdahale önerilebilir.

Abdominal aort anevrizmasının tedavisi nedir?

Tedavi, anevrizmanın boyutuna bağlıdır, çünkü bu boyut, yırtılma riski üzerinde belirleyici ana faktördür. Küçük anevrizmalar hemen tedavi gerektirmeyebilir. Bunun yerine, uzmanınız anevrizmayı düzenli ultrason testleri veya BT (bilgisayarlı tomografi) taramaları ile izler. Bu yaklaşım, gözlem olarak adlandırılır. Daha büyük anevrizmalar cerrahi müdahale gerektirebilir.

AAA’ların Gözlem ve Takibi

Gözlem ile takip, genellikle AAA’nın çapı erkeklerde 5.5 santimetreden, kadınlarda ise 5.0 santimetreden küçükse uygundur. Ayrıca, anevrizmanın herhangi bir semptoma yol açmaması gerekir. Anevrizmanın boyutuna bağlı olarak düzenli aralıklarla ultrason veya BT taraması yapılacaktır. Daha büyük anevrizmalar daha sık görüntülenmelidir. Tedavi eşiğine yakınsanız,   ultrason yerine BT taramaları yapılabilir. Görüntüleme testlerinizi ne zaman yapmanız gerektiği konusunda uzmanınızın talimatlarına uymanız önemlidir. Uzman hekiminiz ayrıca şunları da söyleyecektir:

• Hangi yaşam tarzı değişikliklerini yapmanız gerektiğini: Bunlar arasında tütün kullanımından kaçınmak, kalp dostu bir diyet yemek ve egzersiz yapmak yer alır.
• Yüksek tansiyon veya yüksek kolesterol gibi durumları yönetmek için hangi ilaçları almanız gerektiği: Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar anevrizmayı küçültmez (şu anda bunu yapabilen bir tedavi yoktur). Ancak bu önlemler, anevrizmanın büyümesini yavaşlatmaya ve diğer kardiyovasküler problemler riskinizi düşürmeye yardımcı olabilir. Araştırmacılar, küçük AAA’ların büyümesini sınırlayabilecek veya durdurabilecek ilaçlar ve diğer tedavi yöntemlerini keşfetmeye devam etmektedir.

AAA’lar İçin Cerrahi Müdahale

Eğer anevrizma şunlara sahipse cerrahi veya endovaskuler müdahale gerekebilir:

• Anevrizmanın çapı en az 5.5 santimetre (erkeklerde) veya 5.0 santimetre (kadınlarda): Bazı mükemmeliyet merkezleri, genel sağlığınız, risk profiliniz ve diğer faktörlere bağlı olarak daha küçük çaplarda seçici cerrahi müdahale önerebilir.

• Anevrizma semptomlara yol açıyorsa, boyutu ne olursa olsun cerrahi veya endovaskuler tedavi endikedir.

• Anevrizma yırtılmışsa: Bu durumda, hayatınızı kurtarmak için hemen cerrahi /endovaskuler müdahale gerekebilir.

Etkilenen baloncuklaşmış bölgeye müdahale; aortayı değiştirmek veya içten yeni bir greft ile aortayı yeniden kaplamak suretiyle yapılır. Bun

Bunu yapabilmek için ikiyöntem bulunmaktadır:

• Geleneksel açık anevrizma onarımı

• Endovasküler anevrizma onarımı (EVAR)

Cerrahlar/girişimsel kardiyologlar ve hastalar, genellikle EVAR’ı tercih ederler çünkü bu yöntem daha kolay bir iyileşme süreci sunar ve daha iyi bir kısa vadeli hayatta kalma oranına sahiptir. Anatomik durum uygun olduğunda, EVAR uzun ömürlü bir onarım sağlayabilir. Ancak, onarımın yıllık olarak ultrason veya BT taramaları ile değerlendirilmesi gerekir. Bazı faktörler (yaşınız veya anatomik durumunuz gibi) açık cerrahiyi daha güvenli bir seçenek yapabilir. Her yöntemin avantajları ve riskleri vardır. Sağlık sağlayıcınız bu konuda sizinle konuşacak ve birlikte bir karar alabilirsiniz.

Yırtılmış anevrizmalar hayatta kalma şansı vermek için hemen cerrahi müdahale gerektirir.